سرقت در لغت به معنای دزدی، دستبرد، ربایش و در اصطلاح حقوقی برابر ماده قانونی اختصاص داده شده به آن ربودن مال متعلق به غیر .
انسان در طول تاریخ ،خواستار احترام به دارایی وعدم تعرض دیگران به اموالش بوده است، حکومتها و ملتها ی مختلف همیشه دغدغه ی نظام قانونمند مناسب جهت جلوگیری از دستبرد اموال را داشته اند.
سرقت در قانون عنوان مجرمانه ای است که توسط قانون گذار بیان شده و مجازات نیز برای انواع آن تعیین شده است.
عناصر تشکیل دهنده جرم سرقت چه میباشد؟
عنصر قانونی
موادی در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین توسط قانون گذار تصویب شده است:
ماده267 قانون مجازات اسلامی مصوب 1394
سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است
ماده268 قانون مجازات اسلامیمصوب
سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد است
الف- شی مسروق شرعاً مالیت داشته باشد
ب- مال مسروق در حرز باشد
پ- سارق هتک حرز کند
ت- سارق مال را از حرز خارج کند
ث- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد
ج- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد
چ- ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد
ح- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد
خ- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد
د- صاحب مال از سارق نزد مرجع قضائی شکایت کند
ذ- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد
ر- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد
ز- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید
ژ- مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد
ماده269 قانون مجازات اسلامی
حرز عبارت از مکان متناسبی است که مال از دیدگاه عرف در آن از دستبرد محفوظ
میماند
ماده270 قانون مجازات اسلامی
در صورتی که مکان نگهداری مال از کسی غصب شده باشد، نسبت به وی و کسانی که از طرف او حق دسترسی به آن مکان را دارند، حرز محسوب نمیشود.
ماده271 قانون مجازات اسلامی
هتک حرز عبارت از نقض غیر مجاز حرز است که از طریق تخریب دیوار یا بالا رفتن از آن یا بازکردن یا شکستن قفل و امثال آن محقق میشود
ماده272قانون مجازات اسلامی
هرگاه کسی مال را توسط مجنون، طفل غیر ممیز، حیوان یا هر وسیله بی اراده ای از حرز خارج کند مباشر محسوب میشود و در صورتی که مباشر طفل ممیز باشد رفتار آمر حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری است.
ماد273قانون مجازات اسلامی
در صورتی که مال در حرزهای متعدد باشد، ملاک، اخراج از بیرونی ترین حرز است.
ماده274قانون مجازات اسلامی
ربایش مال به اندازه نصاب باید در یک سرقت انجام شود.
ماده 275قانون مجازات اسلامی
هرگاه دو یا چند نفر به طور مشترک مالی را بربایند باید سهم جداگانه هرکدام از آنها به حد نصاب برسد.
ماده 276قانون مجازات اسلامی
سرقت در صورت فقدان هریک از شرایط موجب حد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری است.
ماده277 قانون مجازات اسلامی
هرگاه شریک یا صاحب حق، بیش از سهم خود، سرقت نماید و مازاد بر سهم او به حد نصاب برسد، مستوجب حد است.
ماده278قانون مجازات اسلامی
حد سرقت به شرح زیر است:
الف- در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند
ب- در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند
پ- در مرتبه سوم، حبس ابد است
ت- در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد
تبصره ۱- هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری میشود.
تبصره ۲- درمورد بند(پ) این ماده و سایر حبسهایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند با عفو ایشان از حبس آزاد میشود. همچنین مقام رهبری میتواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید
ماده651 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر گاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاقمحکوم میگردد.
1-سرقت در شب واقع شده باشد
2-سارقین دو نفر یا بیشتر باشند
3-یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند
4-از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است سرقت کرده باشند.
5-در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند
تبصره – منظور از سلاح مذکور در این بند موارد ذیل میباشد:
1-انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک
2-انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس
3-انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامیایران یا مشابه آنها و سرنیزههای قابل نصب بر روی تفنگ
4-انواع اسلحه شکاری شامل تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگهای ویژه شکار حیوانات آبزی
ماده 652 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود و اگرجرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم میگردد
ماده 653 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس در راهها و شوارع به نحوی از انحاء مرتکب راهزنی شود در صورتی که عنوان محارب بر او صادق نباشد به سه تا پانزده سالحبس و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود
ماده 654 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر گاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد درصورتی که بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان حبس از پنج تا پانزده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه میباشد.
ماده 655بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
مجازات شروع به سرقتهای مذکور در مواد قبل تا پنج سال حبس و شلاق تا (۷۴) ضربه میباشد.
ماده 656 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
در صورتی که سرقت جامع شرایط حد نباشد و مقرون به یکی از شرایط زیر باشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (۷۴)ضربه شلاق محکوم میشود:
1-سرقت در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محلهای عمومیاز قبیل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد
2-سرقت در جایی واقع شده باشد که به واسطه درخت و یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شکسته باشد
3-در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد
4-سارقین دو نفر یا بیشتر باشند
5-سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آن جا رفته یاشاگرد یا کارگر بوده و یا در محلی که معمولاً محل کار وی بوده از قبیل خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار سرقت نموده باشد
6-هر گاه ادارهکنندگان هتل و مسافرخانه و کاروانسرا و کاروان و بطور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنان است تمام یاقسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند
ماده 657 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیفزنی ، جیببری و امثال آن شود به حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
ماده658 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر گاه سرقت در مناطق سیل یا زلزلهزده یا جنگی یا آتشسوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد و حائز شرایط حد نباشدمرتکب به مجازات حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
ماده 659بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس وسائل و متعلقات مربوط به تأسیسات مورد استفاده عمومیکه به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمانهای عمومیغیر دولتی یا مؤسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تأسیسات بهرهبرداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمانهای مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده 660 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
این ماده به موجب قانون مجازات استفادهکنندگان غیرمجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز مصوب ۱۳۹۶ نسخ گردیده است.
ماده661 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
در سایر موارد که سرقت مقرون به شرایط مذکور در مواد فوق نباشد مجازات مرتکب، حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا (۷۴)ضربه شلاق خواهد بود
ماده662 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس با علم و اطلاع یا با وجود قرائن اطمینانآور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست آمده است آن را به نحوی از انحا تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار دهد به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
در صورتی که متهم معامله اموال مسروقه را حرفه خود قرار داده باشد به حداکثر مجازات در این ماده محکوم میگردد
ماده663 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس عالماً در اشیاء و اموالی که توسط مقامات ذی صلاح توقیف شده است و بدون اجازه دخالت یا تصرفی نماید که منافی با توقیف باشد ولو مداخلهکننده یا متصرف مالک آن باشد به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد
ماده664 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس عالماً عامداً برای ارتکاب جرمیاقدام به ساخت کلید یا تغییر آن نماید یا هر نوع وسیلهای برای ارتکاب جرم بسازد، یا تهیه کند به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
ماده 665 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
هر کس مال دیگری را برباید و عمل او مشمول عنوان سرقت نباشد به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد و اگر در نتیجهاین کار صدمهای به مجنی علیه وارد شده باشد به مجازات آن نیز محکوم خواهد شد.
ماده 666 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
در صورت تکرار جرم سرقت، مجازات سارق حسب مورد حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد بود
تبصره – در تکرار جرم سرقت در صورتی که سارق سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد دادگاه نمیتواند از جهات مخففه در تعیین مجازات استفاده نماید.
ماده 667 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی
در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال مذکور در این فصل دادگاه علاوه بر مجازات تعیین شده سارق یا رباینده را به رد عین و در صورت فقدان عین به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارت وارده محکوم خواهد نمود
و سایر قوانین از جمله مواد88 تا92 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح؛
ماده واحده لایحه قانون راجع به تشدید مجازات سارقین مسلح که وارد منزل یا مسکن اشخاص میشوند مصوب 1333
• ماده واحده قانون مجازات سرقت مسلحانه از بانکها و صرافیها مصوب دی ماه 1338
قانون تشدید مجازات رانندگان متخلف مصوب 1335
*عنصر مادی
عنصر مادی جرم سرقت را فعل مادی مثبت تشکیل داده است یعنی رفتار باید به صورت فعل انجام شود نه ترک فعل.
*عنصر معنوی
قصد شخص برای انجام دادن جرم که شامل سونیت عام وخاص است مجرم یعنی سارق اطلاع ار رفتار مجرمانه خود مبنی بر ربودن مال دیگری دارد.
انواع سرقت
سرقت حدی
یکی از انواع سرقتی است که قانون گذار با جمع شرایط 14 گانه، آن را سرقت حدی دانسته و مجازات آن توسط حاکم شرع تعیین شده است . مواد قانونی مرتبط در بخش عنصر قانونی ذکر شد.
سرقت تعزیری
سرقتی که سارق شرایط 14 گانه حدی راندارد ، تعزیری محسوب میشود که مشمول مجازاتهای تعزیری بخش تعزیرات مصوب 1375 میشود.
نحوه شکایت جرم سرقت چگونه است؟
همان گونه که مید انیم جرم سرقت به علت کیفری بودن میبایست از طریق دادسرا یا کلانتری محل وقوع جرم پیگیری شود ، به این صورت که پس از سرقت با تماس با کلانتری صورت جلسه تنظیم میشود ولی در نهایت شکواییه از طریق دفاترخدمات الکترونیک ثبت میشود .
دادسرا به تحقیقات خود میپردازد و ادله ابرازی را پس از مشاهده، اقدام به صدور قرار مناسب مینماید و در صورت صدور قرار جلب به دادرسی و موافقت دادستان کیفرخواست صادر میشود.
مدارک لازم جهت شکایت سرقت چه میباشد؟
*مدارک شناسایی شاکی
*درصورت وجود صورت جلسه کلانتری ضمیمه کردن آن
*در صورت نصب دوربین در محل وقوع جرم درخواست بازبینی دوربین
*استشهادیه شهود
*سایر ادله ومستندات مرتبط با وقوع جرم
جهت پیگیری دعوای سرقت از ابتدا ،چه شکایت از طریق کلانتری صورت گیرد یا دادسرا، تا مرحله اجرای حکم، شما نیاز به رعایت قوانین مرتبط و استفاده از آنها تارسیدن به مطلب دارید، اکثر به علت عدم آگاهی، خواسته اجابت نمیگردد و موجب کلافه شدن را برایتان فراهم میکند، به طوری که به جمله قدیمی عطایش را بر لقایش بخشیدم رجوع میکنید، نگران نباشید وکیل متخصص با تجربه بالغ بر 40 سال شما را همراهی میکند
جهت مشاوره،وکالت و اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.دراین مسیر چراغ راه شما هستیم.